Hoàn thiện và nâng cao liên kết vùng khu vực Đông Nam bộ

Sau nhiều năm nằm trong dự án quy hoạch, Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, các tuyến đường vành đai 3, 4 - TP.HCM đang hoàn tất các thủ tục cuối cùng để tiến đến triển khai và thi công. Đây sẽ là 3 dự án trọng điểm, đóng vai trò trụ cột giúp hoàn thiện hạ tầng giao thông liên vùng, trục giao thông “xương sống” giúp kết nối các tỉnh trên địa bàn vùng Đông Nam bộ.

Chia tách và giảm tải cho Quốc lộ 51

Dự án xây dựng, mở rộng tuyến Quốc lộ 51 hoàn thành xây dựng và đưa vào khai thác kể từ tháng 4/2013. Dự án này do Công ty CP Phát triển đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (BVEC) làm chủ đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT. Kể từ thời điểm đó, tuyến đường này đã trở thành một tuyến đường quan trọng, giúp kết nối giữa các địa phương trong vùng Đông Nam bộ, đặc biệt là khu vực “tứ giác” gồm TP.HCM - Bình Dương - Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuy nhiên qua thời gian và với tốc độ phát triển mạnh mẽ của vùng Đông Nam bộ, Quốc lộ 51 đang trở nên quá tải và thường xuyên hư hỏng, xuống cấp.
Chia sẻ từ ông Đinh Hồng Hà, Tổng giám đốc BVEC, Quốc lộ 51 có thiết kế ban đầu với công suất 12.000 lượt xe/ngày đêm, tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, đoạn đường này thường xuyên phải “gánh” số lượng lên đến 35.000 lượt xe/ngày đêm. “Vào giờ cao điểm, phương tiện lưu thông trên tuyến tăng lên 48 ngàn lượt xe/ngày đêm, trong khi bình quân công suất hiện nay cũng đã vượt 3 lần công suất thiết kế. Chính vì vậy, tình trạng kẹt xe, ùn tắc giao thông xảy ra thường xuyên trên tuyến quốc lộ 51” - ông Đinh Hồng Hà cho biết.
Chính vì vậy, ngay từ năm 2008, Bộ GTVT đã cho phép chuẩn bị đầu tư dự án Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu nhằm tăng cường khả năng kết nối giao thông của vùng Đông Nam bộ. Và sau 2 năm, Bộ GTVT đã phê duyệt dự án này và giao cho Công ty CP Phát triển đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu là đầu mối thực hiện các bước chuẩn bị dự án đầu tư. Tuy nhiên với tổng mức đầu tư dự án lớn, việc thu xếp nguồn vốn khó khăn nên Công ty CP Phát triển đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu xin rút lui và ngừng việc nghiên cứu đầu tư. Và sau một thời gian bị đình trệ, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (giai đoạn 1) theo phương thức đối tác công tư (PPP) vào ngày 23-9-2021, chính thức hồi sinh dự án trên.
Trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trình Thủ tướng Chính phủ vào đầu năm 2022, Bộ GTVT đã chính thức đề xuất thực hiện đầu tư công đối với dự án Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (giai đoạn 1). Đây sẽ là bước ngoặt nhằm đẩy nhanh quá trình “hiện thực hóa” quy hoạch của tuyến đường có ý nghĩa quan trọng với vùng Đông Nam bộ. Vì theo giải thích từ Bộ GTVT, việc huy động nguồn vốn PPP ở thời điểm hiện tại còn khó khăn, thời gian đấu thầu cũng kéo dài gián tiếp ảnh hưởng đến đảm bảo mục tiêu khởi công dự án Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1 vào năm 2023 và cơ bản hoàn thành xây dựng vào năm 2025.
Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Cao Tiến Dũng cũng cho biết việc quá tải của Quốc lộ 51 đã kéo dài và việc đầu tư xây dựng đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu là việc cấp thiết, cần phải thực hiện nhanh chóng nhằm giải quyết nhu cầu giao thông đang cấp bách. Đặc biệt trong bối cảnh dự án Cảng hàng không quốc tế (sân bay) Long Thành giai đoạn 1 cũng đang được gấp rút thi công và hoàn thiện nhằm đưa vào khai thác kể từ năm 2025.

>> Xem thêm: Bình Phước sắp có tuyến đường nối với Tây Nguyên

Các tuyến đường vành đai cần được khép kín

Bên cạnh đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, 2 tuyến đường vành đai 3 và 4 - TPHCM cũng cần được hoàn thiện nhằm tạo nên trục giao thông kết nối quan trọng, không chỉ cho vùng Đông Nam bộ mà còn có ý nghĩa với toàn Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Vào năm 2011, đường vành đai 3 và 4 - TP.HCM đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch. Tuy nhiên dù đã quy hoạch từ lâu, nhưng các địa phương vẫn chưa thống nhất được chủ trương đầu tư cũng như chưa nhận thức được sự cần thiết đầu tư “khép kín” dự án Đường vành đai 3 và triển khai đường vành đai 4. Điều này dẫn đến tiến độ triển khai 2 dự án quá chậm, ảnh hưởng đến sự phát triển của các địa phương trong vùng.
Chính vì vậy, vào cuối năm 2021, xác định được tầm quan trọng của 2 tuyến đường vành đai trong việc kết nối các tỉnh, thành phố thuộc Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, lãnh đạo Chính phủ đã làm việc với các địa phương có đoạn tuyến đi qua về tình hình triển khai thực hiện các dự án thành phần. Mục tiêu của Chính phủ chính là hoàn thành khép kín đường vành đai 3 - TP.HCM và hoàn thành một số đoạn tuyến của đường vành đai 4 - TP.HCM trong giai đoạn 2021-2025.
Và vào tháng 1/2022, UBND TP.HCM đã được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ là cơ quan chuẩn bị đầu tư dự án Đường vành đai 3 - TP.HCM. Và sau gần 1 tháng, UBND TP.HCM đã hoàn thành tờ trình về nội dung báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án Đầu tư xây dựng đường vành đai 3 - TP.HCM giai đoạn 1. Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã thống nhất thực hiện đầu tư công đối với dự án này.
Và đến tháng 4/2022, Chính phủ đã gửi tờ trình cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án Đầu tư xây dựng đường vành đai 3 - TP.HCM để Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư. Theo đó, hệ thống đường cao tốc và đường song hành thuộc dự án Đường vành đai 3 - TP.HCM sẽ được tiến hành và hoàn thiện trong giai đoạn 2023 - 2026. Thời điểm dự kiến khởi công dự án này là vào quý IV/2023 và hoàn thành cơ bản tuyến cao tốc vào năm 2025. Toàn bộ dự án sẽ hoàn thành trong năm 2026 và tiến đến quyết toán trong năm 2027.
Ngoài dự án đường vành đai 3 - TP.HCM, ngày 30/3/202, trong công văn số 1941/VPCP-CN, Phó thủ tướng Chính phủ LÊ VĂN THÀNH yêu cầu Bộ GTVT thống nhất với UBND TP.HCM và các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu cùng các bộ liên quan về phương án đầu tư 2 dự án đường sắt kết nối sân bay Long Thành gồm: đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu và đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - sân bay Long Thành, bảo đảm phù hợp quy hoạch, đúng thẩm quyền theo quy định pháp luật.
Tuyến đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - sân bay Long Thành sẽ thuộc quy hoạch chi tiết đường sắt khu vực đầu mối TP.HCM. Điểm đầu của tuyến sẽ là ga Thủ Thiêm (TP.Thủ Đức, TP.HCM), và điểm cuối là sân bay Long Thành. Toàn tuyến có chiều dài 38 km. Trong khi đó tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu có điểm đầu từ ga Trảng Bom và điểm cuối là cảng quốc tế Cái Mép - Thị Vải. Chiều dài toàn tuyến này là 84 km. Tổng mức đầu tư dự dự kiến của 2 dự án gần 100 ngàn tỷ đồng.
Vào cuối năm 2021, UBND tỉnh Đồng Nai đã gửi kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận chủ trường giao UBND tỉnh làm cơ quan nhà nước có thẩm quyền triển khai 2 dự án đường sắt kết nối sân bay Long Thành. Việc này sẽ giúp tỉnh Đồng Nai có thể chủ động trong việc kêu gọi đầu tư, sớm đưa vào khai thác cùng với thời gian vận hành của sân bay Long Thành từ năm 2025.